Yeni Bir Ekonomik Sütun: Suudi Arabistan’ın Madencilik Devrimi
Suudi Arabistan’ın madencilik araştırmalarına olan bağlılığının ölçeği dikkat çekici. Sanayi ve Maden Kaynakları Bakanlığı (MIM) verilerine göre, 2020’de 205 milyon SAR (55 milyon dolar) olan arama harcaması, 2024’te 1,05 milyar SAR’a (280,5 milyon dolar) yükselerek beş kat arttı. Bu büyüme çok boyutlu: özel sektör lisans harcamalarında %164 artış, devlet jeoloji fonlarında 16 kat artış ve Tadween dijital lisans platformu gibi yeniliklerle desteklenen şeffaf bir yatırım ortamı yaratıldı.
Yatırımcı güveninin en somut göstergesi, aktif arama yapan şirket sayısındaki patlama: 2020’de yalnızca 6 şirket varken 2024’te bu sayı 226’ya ulaştı — tam 38 kat artış. Yabancı yatırımcılar toplam madencilik sermayesinin %66’sını oluşturuyor. Arama yoğunluğu da dikkat çekici biçimde arttı: kilometrekare başına harcama 2020’de 105 SAR (28 dolar) iken, 2024’te 539 SAR’a (143,7 dolar) yükseldi; bu da ülkeyi küresel sıralamada 20. sıradan 12. sıraya taşıdı.
Harcamaların %70’inden fazlası henüz keşfedilmemiş bölgelerdeki ilk aşama projelere yönlendiriliyor. Krallığın bilinen rezervleri arasında 67 milyon ons altın, 3,87 milyon ton bakır ve 5,24 milyon ton çinko bulunuyor.
Altın ve Gümüşte Yükselen Güç
Bu gelişmelerin küresel altın ve gümüş piyasaları açısından etkisi büyük. Ma’aden Ar Rjum altın madeni gibi projeler — nihai yatırım kararı Ağustos 2025’te, EPCM sözleşmesi ise Ekim 2025’te Bechtel’e verildi — Suudi Arabistan’ın küresel altın üreticileri arasına katılmasının dönüm noktası. 12 yıllık ömrü boyunca 3,6 milyon ons altın üretmesi beklenen tesis, ülkeyi önemli bir üretici konumuna taşıyacak.
Gümüş tarafında ise Krallık, yaklaşık 40 milyon dolar tutarında yatırımı iShares Silver Trust (NYSE: SLV) ve Global X Silver Miners ETF (NYSE: SIL) gibi fonlar üzerinden yönlendirerek gümüşün hem değer saklama hem de yeşil teknoloji için endüstriyel metal olma rolüne dikkat çekiyor.
Yatırımcı Güveni Artıyor
Ekim 2025 itibarıyla, sektör genelinde beklentiler son derece olumlu. Yetkililer, madencilik sektörünün “hızlı büyüme ve olgunlaşma dönemine” girdiğini, Suudi Arabistan’ın “yükselen bir küresel madencilik gücü” hâline geldiğini belirtiyor. Ülke, PERUMIN 37 (Ekim 2025) etkinliğinde reformlarını tanıtarak küresel görünürlüğünü artırdı. Ayrıca Ocak 2026’da Riyad’da düzenlenecek 5. Geleceğin Mineralleri Forumu (FMF), dünya madencilik sektörünün yeni odak noktalarından biri olacak.
Kritik Mineraller ve Enerji Dönüşümünde Stratejik Dönüm Noktası
2020’den bu yana madencilik harcamalarında %500 artış, yalnızca ekonomik değil, aynı zamanda jeopolitik ve enerji odaklı stratejik bir hamle niteliğinde. Amaç, madenciliği petrolün ardından ekonominin üçüncü sütunu yapmak ve sürdürülebilir gelecek için gerekli kritik mineralleri ortaya çıkarmak.
Bu yönelim, dünya genelinde kritik minerallerin tedarik güvenliği için süren rekabetle uyumlu. Suudi Arabistan, Çin’e bağımlılığı azaltmak isteyen Batı ekonomileri için istikrarlı bir alternatif tedarikçi olmayı hedefliyor.
Yasal Reformlar ve Dijitalleşme
Yeni Madencilik Yatırım Yasası (2020/2021), vergisel teşvikler, azalan telif oranları ve şeffaf lisanslama süreçleriyle yatırım ortamını cazip hâle getirdi. Hızlandırılmış Keşif Programı (AEP) ve Tadween dijital platformu üzerinden yayımlanan jeolojik veri paketleri, yatırımcılar için büyük kolaylık sağlıyor.
2024 sonu itibarıyla 2.401 madencilik lisansı verilerek son beş yılda %60 artış sağlandı.
Enerji Dönüşümüyle İç İçe Bir Madencilik Hamlesi
Suudi Arabistan, lityum, bakır, nikel, kobalt, çinko, boksit ve nadir toprak elementleri gibi temiz enerji teknolojileri için kritik minerallere sahip. Ülke, 2030’a kadar 130 GW yenilenebilir enerji kapasitesi ve yılda 500.000 elektrikli araç üretimi hedefliyor. Bu hedef doğrultusunda batarya ve motor üretimi için gerekli hammaddelerin yerli üretimi planlanıyor.
Madencilik sektörünün GSYH’ye katkısının 2024’teki 20 milyar dolardan 2030’da 75 milyar dolara çıkması, binlerce istihdam yaratması ve ülkeyi madencilik yatırımı için cazip bir küresel merkez hâline getirmesi bekleniyor.
2030 Sonrası: Küresel Güç Olma Hedefi
2030 sonrasında Suudi Arabistan, madencilikte küresel bir güç ve stratejik bir işleme merkezi olmayı hedefliyor. Bu vizyon, 2035’e kadar 100 milyar dolar yatırım çekmeyi ve stratejik minerallere odaklanmayı kapsıyor. Ancak bu hedeflerin gerçekleşmesi, altyapı yatırımları, yerli iş gücü geliştirme ve çevresel sürdürülebilirlik politikalarının güçlendirilmesine bağlı.
Yeni Bir Dönem: Suudi Arabistan’ın Küresel Madenlerde Kalıcı Etkisi
Bu %500’lük yatırım artışı, yalnızca ekonomik değil, jeopolitik güç dengelerini de yeniden şekillendiriyor. Suudi Arabistan, bakır, altın, boksit, lityum, fosfat ve nadir toprak elementleri gibi kaynaklarıyla, küresel arz zincirinde alternatif bir merkez olma yolunda ilerliyor.
Vergi oranlarının %45’ten %20’ye düşürülmesi, aktif arama şirketlerinin 6’dan 226’ya çıkması ve üretim lisanslarında %138 artış sağlanması, bu dönüşümün somut sonuçları. Ma’aden ve Kamu Yatırım Fonu (PIF) öncülüğündeki bu hamle, 2024’te 8,5 milyar dolar gelir üreterek madenciliğin ekonomik gücünü kanıtladı.
2030’a kadar madenciliğin GSYH’ye katkısının 75 milyar dolara çıkarılması hedefleniyor. Ayrıca alüminyum ve fosfat işleme kapasitesinin %400 artırılması ve 2027’ye kadar nadir toprak elementlerinde küresel merkez hâline gelme planı, değer zincirinde yükselme stratejisini gösteriyor.
Analiz: Financial Content, Orijinal Kaynak
Türkçeye Çeviren: Maden360 Editörlüğü
Bu içerik yalnızca bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır. Maden360, burada yer alan bilgi, yorum veya verilerin doğruluğu ya da eksiksizliği konusunda herhangi bir garanti vermez ve bu bilgilere dayanılarak alınacak kararlar nedeniyle sorumluluk kabul etmez.
