Afrika, dünyanın en zengin madencilik bölgelerinden biri olarak, küresel maden üretiminde bir merkez olma konumunu güçlendirmeye devam ediyor. ABD Jeolojik Araştırmalar Kurumu’nun (USGS) verilerine göre, Afrika 2025 yılında toplam PGM (platin grubu metaller) rezervlerinin %79,3’üne, krom rezervlerinin %61,7’sine ve ayrıca kobalt (%54,5), manganez (%36,5), elmas (%32,4), boksit (%25,5), bakır (%8,2), altın (%7,8) ve lityum (%1,6) gibi birçok kritik kaynağın da önemli bir kısmına sahipti.
Altyapı, Politika ve Maliyet Engelleri Sürüyor
Kaynak zenginliğine rağmen, sektör hâlâ altyapı eksiklikleri, politika belirsizlikleri ve artan işletme maliyetleri gibi kalıcı zorluklarla karşı karşıya. Jeopolitik gelişmeler de baskı oluşturuyor; örneğin 2025 yılında ABD, 1 Ağustos’tan itibaren geçerli olmak üzere bakır ithalatına %50 gümrük vergisi getirdi ve bu durum Kongo Demokratik Cumhuriyeti (KDC) gibi Afrika ihracatçılarını doğrudan etkiledi.
Kongo Demokratik Cumhuriyeti Kobalt ve Bakırda Liderliğini Sürdürüyor
Kongo Demokratik Cumhuriyeti, özellikle kobalt ve bakır üretiminde Afrika’nın kritik maden arzında lider konumunu koruyor. Ülke, 2024 yılında bölgedeki toplam kobalt üretiminin %97,2’sini gerçekleştirdi. Bu üretim, CMOC Group, Glencore ve Jinchuan Group gibi büyük şirketler tarafından destekleniyor. Afrika’nın kobalt üretiminin 2025’te %2,5 artarak 219,2 kiloton seviyesine ulaşması bekleniyor. Bu artışa Kinsanvere, Mutanda, Kisanfu ve Tenke Fungurume gibi projelerin katkı sağlayacağı öngörülüyor.
Ayrıca KDC’nin bakır üretiminin 2030’a kadar yıllık bileşik büyüme oranının (CAGR) %3,3 olması bekleniyor. Bu büyüme, Musonoi, Mutoshi ve Comide Restart projelerindeki genişlemelerle destekleniyor. Benzer şekilde, Afrika’nın ikinci büyük bakır üreticisi (ve küresel sıralamada yedinci), güçlü bir büyüme dönemine giriyor. Ülkenin bakır üretiminin 2025’te %19,2 artarak 937,5 kiloton seviyesine çıkacağı ve bunun ZCCM Investment Holdings’in Mopani Madeninden gelen yüksek üretimle sağlanacağı tahmin ediliyor.
Gine, Küresel Boksit Üretiminde Zirvede
Batı Afrika’da yer alan Gine Cumhuriyeti, 2024 itibarıyla Afrika’nın toplam boksit üretiminin %98,3’ünü gerçekleştirerek küresel boksit piyasasında liderliğini sürdürüyor. Bon Ami, AGB2A GIC ve Sangarédi madenlerindeki yeni yatırımlarla birlikte Gine’nin boksit üretiminin 2030’a kadar yıllık %1,8’lik bileşik büyüme oranıyla (CAGR) 160 milyon tona ulaşması bekleniyor. Ülke ayrıca, 26 milyar doların üzerindeki yatırımla desteklenen Simandou megaprojesi aracılığıyla demir cevheri sektörünü de dönüştürmeyi hedefliyor. Proje, 2025 sonuna kadar 39,3 milyon ton üretim kapasitesine ulaşmayı amaçlıyor.
Gana, Afrika’nın Altın Üretiminde Birinci Sırada
Gana, 2024 yılında bölgesel altın üretiminin %19,5’ini sağlayarak Afrika’nın en büyük altın üreticisi konumunu korudu. Ülkenin altın üretiminin 2025’te %4,1 artarak 5,2 milyon ons seviyesine yükselmesi öngörülüyor. Bu artışta Newmont’un Ahafo South ve Shandong’un Namdini madenlerinden gelen yeni üretimlerin etkili olacağı tahmin ediliyor. Ayrıca, GoldStone’un Akrokeri-Homase projesi (24 saatlik operasyona geçen) ve Gan He Mining Resources’ın tam yıllık üretimi de katkı sağlayacak. Bununla birlikte, Perseus’un Edikan, Gold Fields’in Damang ve Tarkwa ile Zijin’in Akyem madenlerinde beklenen üretim düşüşleri, genel büyümeyi sınırlayabilir. Bu durum, sektördeki varlıkların performansının dengesiz seyrettiğini gösteriyor.
Platin Afrika Madenciliğinin Temel Taşı Olmayı Sürdürüyor
Platin, Afrika’nın madencilik alanındaki temel taşı olmayı sürdürüyor; bölge 2024 yılında küresel üretimin %80,3’ünü karşıladı. Ancak, 2025’in başındaki şiddetli yağışlar ve madencilik yeniden yapılanmaları nedeniyle 2025’te üretimin %6,4 oranında düşmesi bekleniyor. Buna rağmen, Afrika’nın 2025’te küresel platin üretiminde %79,5 pay alacağı tahmin ediliyor.
Güney Afrika, 2024’te bölgesel üretimin %89’unu karşılarken, Zimbabve kalan %11’lik payı oluşturdu. Zimbabve’nin platin üretiminin 2025’te yatay seyredeceği, ancak Mupan ve Karo Platinum projelerinin devreye alınmasıyla 2026’da yeniden artışa geçeceği öngörülüyor. 2025–2030 dönemi boyunca platin endüstrisinin yıllık %1,4’lük bileşik büyüme oranıyla 2030’da yaklaşık 5,12 milyon ons seviyesine ulaşması bekleniyor. Afrika’nın platin sektöründeki başlıca oyuncular arasında Anglo American, Impala Platinum Holdings, Sibanye Stillwater ve Northam Platinum yer alıyor.
Güney Afrika Madenciliğinde Dönüşüm Politikaları
Güney Afrika, 2024 yılında küresel platin üretiminin %71,5’ini ve krom üretiminin %42,7’sini gerçekleştirerek kıtanın madencilik devi olmayı sürdürdü. Ancak, yüksek elektrik maliyetleri, işgücü verimsizlikleri ve lojistik kısıtlamalar gibi yapısal sorunlar faaliyetleri zorlaştırmaya devam ediyor. Bu sorunlara çözüm olarak Güney Afrika Hükûmeti, yerli katma değerli üretimi teşvik eden ve ferrokrom ergitme faaliyetlerini canlandırmayı amaçlayan politikalar başlattı. Bu çabaların 2025’te krom üretiminde %3,9’luk bir artış sağlayarak toplam üretimi 20,5 milyon tona çıkaracağı öngörülüyor.
Analiz: Global Data, Orijinal Kaynak
Türkçeye Çeviren: Maden360 Editörlüğü
